सहकारी क्षेत्रको समस्या समाधान गर्न अपिल

काठमाडौं जेष्ठ २७, खाद्यका लागि कृषि अभियानको संयोजक उद्धव अधिकारीले एक प्रेस विज्ञाप्ति प्रकाशित गरि सहकारी क्षेत्रमा देखिएको समस्या समाधान गर्न अनुरोध गरेको छ ।
अधिकारीले सहकारी संस्थासामुदायिक सहकार्य सामुहिक उद्यमशिलताको गतिशील र राष्ट्रिय शानका इमान खुलापन, सामाजिक उत्तरदायित्व र एकतालाई महत्व गर्नु सहकारी संस्थाका नैतिक मूल्य हुन् । यो संस्था स्वैच्छिक रुपमा एकजुट भएका समान हक राख्ने सदस्यहरुद्वारा लोकतान्त्रिक आचारणका आधारमा संयुक्त स्वामित्वमा सञ्चालन हुन्छ । सहकारी संस्थाले स्थानीय उत्पादनमूलक अर्थतन्त्र चलायमान बनाउने लघुवित्त तथा लघुउद्यम प्रवद्र्धन गर्न सघाएको छ । प्राथमिक उत्पादनका क्षेत्र जस्तै कृषि, वन, जलस्रोत लगायतका अन्य सामाजिक विकास क्षेत्रमा यसको महत्वपूर्ण योगदान रहेको छ । सामूहिकता र सहकार्यबाट स्वचालित हुने यस्तो सहकारी क्षेत्र अहिले ठगी, अपचलन र भष्ट्रचारको अखडाको रुपमा बदनाम भएको छ जसले यसप्रतिको मर्ममा गम्भिर प्रहार त भएको छ नै आम जनमानसमा सहकारीको अवधारणाबारे समेत नकरात्मकता भित्राएको छ ।
हाल, नेपालका कुल २१.२०३ सहकारीमा ७३ लाख ८१ हजार सदस्य संग्लन रहेका छन् संस्थाहरु मध्ये ११९ प्रतिशत प्रदेश प्रतिशत स्थानीय सरकारको नियमन क्षेत्र भित्र पर्दछन् । संघको अधिकार क्षेत्रभित्र रहेका १४५ सहकारी मध्ये २० सहकारीमाई सरकारले संकटग्रस्त घोषणा गरिसकेको छ तर तीनै तहका २००० भन्दा बढी सहकारी रहेको समाचार प्रकाशनमा आएको छ । यि संस्थाहरुमा साना किसान, श्रमिक र साना तथा मझौला उद्यमीका रगत पसिनाले जम्मा भएको सहकारी रकम बचत गरेका घटना छन् ।
ताकि साना तथा श्रमिक किसान आन्दोलित छन् समस्या सम्वोधन गर्न सरकारले आश्वासन दिए पनि समस्या समाधान गर्ने पहल भने भएको छैन । अहिले फेरी माईतीघर मण्डलामा सहकारी बचतकर्ताले रिले राखेका छन् । कतिपय ठाँउमा दिने ज्यादती सहन नसकेर किसानहरूले आत्महत्याको बाटो अपनाउनु परेको तितो तथ्यहरू बाहिर आएका छन् । संघीय संसदमा समेत बाराबार छलफलको विषय बनेको यो समस्या सम्वोधन गर्ने तर्फ सार्थक पहल नहुनु खेदजनक छ ।

सामाजिक, आर्थिक र वातावरणीय बहुआयमिक समस्या झेलिरहेका आम जनसमुदायको जीवन कष्टपूर्ण बन्दै गएको छ । माथि जलवायु परिवर्तन, खाना र खेतीपातीमा अत्याधिक कृत्रिम रसायन र विवादको प्रयोगले माटो र मानव स्वास्थ्यमा गम्भिर संकट रहेको छ । आमजनमानसको जीविकोपार्जनसँग जोडिएका यस्ता संकट सम्वोधन गर्ने दायित्वको सरकार सत्ताको आडमा भ्रष्टाचार, आर्थिक अपचलन र ठगी गर्नेहरुको संरक्षण गर्नमै व्यस्त देखिएको छ ।
यसै सन्दर्भमा सहकारीमा भएको अनिमियता, भ्रष्टाचार अपचलन गरि यस्तै प्रतिक घटनामा संलग्न सबैलाई कानूनीलाई कारबाही गर्न र सहकारी नियमनलाई प्रभावकारी बनाउन लागि कृषि अभियान जोडदार माग गर्दछ । साथै पतिको आन्दोलनमा हाम्रो ऐक्यवद्धता जनाएको विज्ञाप्तिमा उल्लेख छ ।